نووسینی: سەدیق عەزیز ئەم کتێبەی کاک دانا، لە کتێبەکەی ژان کۆت، ئەگەر زیاتر نەبێت بە دڵناییەوە کەمترنیە. کورتە دیالۆگێکی نێوان من و کاک دانا لە (چاتێکدا) دانا: جا حەزەکەم شتێکی تریشت پێی بڵێم: دوای سالێک و دە مانگ لە کارێکی…
ئەو ئەزموونە دەوڵەمەندەی چێخەف، وەک سیستێمێکی تەواو وایە، یەکەیەکی هونەری چڕ و سەراپاگیرە، لەم ئەزموونەدا شانۆ چیرۆکەکانی تەواو دەکات و چیرۆکەکانیشی مەودا هزری و هونەری و کۆمەڵایەتییەکانی نێو شانۆنامەکانی قووڵ و هەمەلایەن دەکەن. لەگەڵ ئەوەیشدا دەتوانیین بڵێن، کە چێخەفی شانۆنامەنووس…
لەم سی چل ساڵەی دوایدا، پیشەی دراماتۆرگ لە شانۆکانی ئەوروپادا دەبێتە توخمێکی گرینگ و ڕۆژ بە بەرۆژیش پێگەی دراماتۆرگ پتەوتر دەبێت و تەنانەت ئێستا لە پەیمانگا و زانکۆکانی جیهاندا، وەک بەشێکی تایبەتمەند و سەربەخۆ دەخوێندرێت. دەستەواژە و چەمک و…
سڵاو کاک دانا ئەمەوێت بڵێم ماندووبوونت جێی خۆی گرت و بەرهەمەکەت گەیشت. سوپاس کە بەو چڕی و پوختییە ژیان و کار و نماییشنامە گرنگەکانی چیخۆفت خستە بەردەستمان. دڵسۆزی و خزمەتەکەت شایانی ستایشە. کتێبەکەت شایانی بوونە سەرچاوەی مەنهەج و لێکۆڵینەوەیە. هەستێکی…
شاعیری و شانۆنامەنووسی ئێرلەندی (ولیەم باتڵەر یەیتس) ١٨٦٥ – ١٩٣٩ یەکێکە لە گرینگترین شاعیرەکانی سەدەی ڕابردوو، خۆی شیعر بووە و لە شیعردا ژیاوە و زۆربەی ڕەخنەگرەکان ئاماژەی ئەوەیان کردووە، کە یەیتس ئەدەبی سەرلەنوێ لە دایک بووی ئیرلەندایە. یەیتس لە ساڵی…
ساڵانى ڕابردوو کۆمەڵێک نمایشکران، کە زیاتر نمایشى شانۆیى کلاسیکى بوون و دەقەکانیان زیاتر دەقى وەرگێڕاو بوون، ئەم کارانە لە سەرەتادا بینەرێکى زۆریان هەبوو، بەڵام وردەوردە ئەم بینەرە نەما تا ئەوکاتەى کۆڕى شانۆى با دەقى خۆماڵیان دروست کرد، دەقێک کە پێشتر…
دوای جه‌نگی جیهانیی دووه‌م و ئاشکرابوونی زیاتری تاوانەکانی هیتلەر و هۆلۆکۆستی جولەکەکان، گفتوگۆیەکی زۆر لە نێوەندە سیاسی و کولتورییەکانی ئەوروپا بە گشتی و ئەڵمانیا بە تایبەتی و پێویستی دادگایکردنی تاوانبارەکان دێتە ئاراوە. شانۆنامەنووسی سوێدی/ئەڵمانی (پیتەر ڤایس) ١٩١٦ – ١٩٨٢ بۆ…
ژان ژینییە ١٩١٠- ١٩٨٦، کە لای ئێمە تەنها وەک شانۆنامەنووسێک ناسراوە، چەندان ڕۆمانیشی نووسیوە، کە بە بەردەوامی لە وەرگێڕانی تازەدا بڵاو دەکرێنەوە، لەوانە (دز و خۆشەویستی) و (یاداشتەکانی دزێک). لە وڵاتی سوێد، ژینییە جگە لە شانۆنامەنووس، گوتار و ڕۆمانەکانیشی کراون…
دوا کتێبم، لاش نۆرێن لەم ڕۆژانەدا دوا بەرهەمم (لاش نۆرێن و هەرەسهێنانی خێزان و بنەما کۆمەڵایەتییەکان) لە دەزگای سەردەم چاپ و بڵاو کرایەوە. چیم تا ئێستا لەسەر لاش نۆرێن نووسیوە و وەرگێڕاوە، لەم کتێبەمدا کۆکراونەتەوە. وەک ئاشکرایە بەشێک لە دەقە…
شانۆنامەنووسی گرێکی (یوربیدس) شانۆنامەی (مێدیا)ی بەر لە دووهەزار و چوارسەت و چل و حەوت ساڵ لەمەوبەر نووسیوە، بۆ یەکەمجاریش لە ئەسینا، لە ساڵی ٤٣١ب. ز نەمایش کراوە، لەگەڵ ئەوەیشدا بەردەوام لەناوماندا دەژی، ئازارەکانی و ئەو کردار و تاوانەی کاره‌کته‌ری مێدیا…
پیتەر ڤایس هونەرمەند و نووسەرێكی فرە بەرهەم بووە و لە زوربەی بوارە هونەری و ئەدەبییەكاندا پرۆژە و بەرهەمی دانسقە و باڵای هەیە. لەوانەیە ئەمەیش بگەڕێتەوە بۆ ئەو فرە زمان و فرە كولتوورەی، كە هەر لە منداڵییەوە لەگەڵیا گەورە بووە. وێنەكێشان،…
بە بۆنەی کۆچی دوایی داریۆ فۆ-وە داریۆ فۆ یەکەم شانۆکار و تەنها شانۆکاریشە، کە پاداشتی نۆبڵی ئەدەبی وەرگرتووە؛ ئەکادیمیای سوێدی سەبارەت بەم پاداشتەیش دەڵێت: (داریۆ فۆ وەکوو گاڵتەگێڕەکانی سەدەکانی ناوەڕاست، سەرکۆنەی دەسەڵات دەکات و بەها دەگەڕێنێتەوە بۆ ئەو شتانەی، کە…
کتێبێک دەربارەی ئەکتەری کورد-سوێدی و بەرجەستەکردنی شووناس پرسیارەکانی شووناس لە هونەردا، بە تایبەتی (منی) هونەرمەند لەسەر شانۆ یان لە هەر کارێکی هونەری تردا، چۆن لای بینەران دەخوێندرێتەوە و شووناسی مرۆڤ، له چوارچێوه‌ی تێگه‌‌ی ئه‌وانی تره‌وه، چۆن لێك ده‌درێته‌وه؟ لەوانەیە ئەم…
لەگەڵ ئەوەیشدا، کە ڕاگەیاندنی کوردی زۆربەی کارەکانی خۆی بە هاوکاری هونەرمەندان ڕایی دەکات، بەڵام وەک دەزانی ئەم ڕاگەیاندنە، کەمترین بایەخ بە هونەرەکان دەدات، بە شێوەیەکی گشتی گرینگیدانی ڕاگەیاندنەکان بە هونەر، شێوازی تەفریحی تێنەپەڕاندووە. ئێوە وەک هونەرمەندێک و ڕەخنەگرێکی هونەری ئەم…
سارا کەین ١٩٧١- ١٩٩٩، کە لەم ماوەیەدا کۆی بەرهەمەکانی لە وەرگێڕانی خاتوو (باران) لە دەزگای سەردەم بڵاو کراوەتەوە، بەبێ هیچ گومانێک یەکێکە لە شانۆنامەنووسە پڕ بایەخ و گەورەکانی ساڵانی نەوەدەکانی شانۆی بەریتانی. کەین، کە لەساڵی ١٩٩٣دا یەکەم دەقی (تەقینەوەکان) دواتریش…
هیچ هونەرێک هێندەی هونەری شانۆ لەناو تیۆردا کاری نەکردووە، هیچ ژانرێکی ئەدەبیش هێندەی دراما، لەسەر بنەماکانی تیۆر گەشەیەکی بەردەوامی بەخۆیەوە نەدیووە. هەموو پرۆسە پراکتیکییەکەی شانۆ لەنێو لاپەرەکانی کتێب و تێڕوانینێکی هزری و بۆچوونێکی تیۆرییەوە بنەماکانی داڕشتووە، سەرلەنوێ ئەو ئەزموونەی لەسەر…
مایکڵ چێخەف ١٨٩١-١٩٥٥ تەنها ئەکتەرێکی گەورە و ریژیسۆر نەبووە، بەڵکو پێداگۆگێکی بەسەلیقە و تیۆریستێکی بەتوانا بووە و مێتود و تەکنیکێکی تایبەت بەخۆی، سەبارەت بە هونەری نواندن و پەروەردەکردنی ئەکتەر دامەزراندووە. چێخەف توانایەکی گەورەی لە ڕادەبەری لە بەرجەستەکردنی هەموو چەشنە ڕۆڵێکدا…
(خۆشەویستی و سیاسەت)، دەقێکی نووسەری ئەڵمانی (فرێدریش شیلەر)ە ١٧٥٩- ١٨٠٥، کە لەساڵی ١٧٨٤دا، لە تەمەنی بیستوسێ سالیدا نووسیویەتی و باسی خۆشەویستی نێوان گەنجێکی نەجیبزادە و ئافرەتێکی بۆرژوازی بچووک؛ بە کورتییەکەی جیاوازی چینایەتی و خۆشەویستییەکی هەر لەسەرەتاوە قەدەخەکراو دەکات. (فێردیناند…
لە کۆتایی ساڵی پاردا، یەکێک لە کارە گرینگە ئەدەبییەکانی (یون فۆسە)ی شانۆنامەنووسی نەرویژی، بە سوێدی بڵاو کرایەوە. ئەم کارە ئەدەبییەی فۆسە، ڕۆمانێکی سێ بەشییە و وەکوو (سێینەیەک) خەڵاتی ئەنجوومەنی باکوور، کە یەکێکە لە گرینگترین خەڵاتەکانی وڵاتانی ئەسکەندەناڤی، بە دەست…
شانۆنامەکانی ئەنتوان چێخەف بەشێکن لە ڕەوتی واقیعیەت لە شانۆی ئەوروپیدا، ئەوەی جێگای گومانیش نییە، کە چێخەف لە زۆر ڕووەوە واقیعیەتی شانۆنامەنووسەکانی ئەوروپای تێپەڕاندووە. چێخەف توانی مامەڵەیەکی بابەتیانە لەگەڵ واقیع بکات. ئەگەر بەشێکی زۆری نووسەرانی ئەوروپا، لەسەر بنەما بیۆگرافیاکانی ژیانی خۆیان…
لە سەرەتاوە ئەفسانەی، پرۆمێسیۆس پەیوەندیی بە ئاگرەوە هەبووە. بە پێی میتۆلۆژیای گرێکی، پرۆمێسیۆس ئاگری بۆ مرۆڤ دابین کردووە، (زیۆس)ی پادشای خواوەندەکان بەمە قایل نابێت و وەک سزایەک ئاگرەکە لە مرۆڤ دەسێنێتەوە، بەڵام پرۆمێسیۆس تاوانێکی تر دەکات و ئاگرەکە لە خواوەندەکان…